เทสนาธมฺเมติ เทสนารุฬฺเห ปุพฺพภาคิเย โพธิปกฺขิยธมฺเม นิฏฺฐํ คจฺฉติ – ‘‘อทฺธา อิมาย ปฏิปทาย ชรามรณโต มุจฺจิสฺสามี’’ติฯ ปุพฺเพ โปถุชฺชนิกสทฺธายปิ ปสนฺโน, ตโต ภิยฺโยโสมตฺตาย อวิปรีตธมฺมเทสโน สมฺมาสมฺพุทฺโธ โส ภควาติ สตฺถริ ปสีทติฯ นิยฺยานิกตฺตาติ วฏฺฏทุกฺขโต เอว ตโต นิยฺยานาวหตฺตาฯ วงฺกาทีติ อาทิ-สทฺเทน อญฺญํ อสามีจิปริยายํ สพฺพํ โทสํ สงฺคณฺหาติฯ

[490] อิเมหิ สตฺถุวีมํสนการเณหีติ ‘‘ปริสุทฺธกายสมาจารตาทีหิ เจว อุตฺตรุตฺตริปณีตปณีตอวิปรีตธมฺมเทสนาหิ จา’’ติ อิเมหิ ยถาวุตฺเตหิ สตฺถุอุปปริกฺขนการเณหิฯ อกฺขรสมฺปิณฺฑนปเทหีติ เตสํเยว การณานํ สมฺโพธเนหิ อกฺขรสมุทายลกฺขเณหิ ปเทหิฯ อิธ วุตฺเตหิ อกฺขเรหีติ อิมสฺมิํ สุตฺเต วุตฺเตหิ ยถาวุตฺตสฺส อตฺถสฺส อภิพฺยญฺชนโต พฺยญฺชนสญฺญิเตหิ อกฺขเรหิฯ โอกปฺปนาติ สทฺเธยฺยวตฺถุํ โอกฺกนฺติตฺวา ปสีทนโต โอกปฺปนลกฺขณาฯ สทฺธาย มูลํ นามาติ อเวจฺจปฺปสาทภูตาย สทฺธาย มูลํ นาม การณนฺติ สทฺทหนสฺส การณํ ปริสุทฺธกายสมาจาราทิกํฯ ถิรา ปฏิปกฺขสมุจฺเฉเทน สุปฺปติฏฺฐิตตฺตาฯ หริตุํ น สกฺกาติ อปเนตุํ อสกฺกุเณยฺยาฯ อิตเรสุ สมณพฺราหฺมณเทเวสุ วตฺตพฺพเมว นตฺถีติ อาห ‘‘สมิตปาปสมเณน วา’’ติอาทิฯ

‘‘พุทฺธานํ เกสญฺจิ สาวกานญฺจ วิพาธนตฺถํ มาโร อุปคจฺฉตี’’ติ สุตปุพฺพตฺตา ‘‘อยํ มาโร อาคโต’’ติ จินฺเตสิฯ อานุภาวสมฺปนฺเนน อริยสาวเกน ปุจฺฉิตตฺตา มุสาวาทํ กาตุํ นาสกฺขิฯ เอเตติ ยถาวุตฺเต สมิตปาปสมณาทโย ฐเปตฺวาฯ สภาวสมนฺเนสนาติ ยาถาวสมนฺเนสนา อวิปรีตวีมํสาฯ สภาเวเนวาติ สพฺภาเวเนว ยถาภูตคุณโต เอวฯ สุฏฺฐุ สมฺมเทวฯ สมนฺเนสิโตติ อุปปริกฺขิโตฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

วีมํสกสุตฺตวณฺณนาย ลีนตฺถปฺปกาสนา สมตฺตาฯ

8. โกสมฺพิยสุตฺตวณฺณนา

[491] ตสฺมาติ ยสฺมา โกสมฺพรุกฺขวตี, ตสฺมา นครํ โกสมฺพีติสงฺขมคมาสิฯ กุสมฺพสฺส วา อิสิโน นิวาสภูมิ โกสมฺพี, ตสฺสาวิทูเร ภวตฺตา นครํ โกสมฺพีฯ